-
1 шигырь
сущ.1) стих; стихотворе́ние || стихотво́рныйлирик шигырь — лири́ческое стихотворе́ние
шигырь сөйләү (уку) — чита́ть стихи́
шигырь ятлау — вы́учить наизу́сть стихотворе́ние
шигырь төзелеше — стихосложе́ние
шигырь үлчәме — стихотво́рный разме́р; разме́р стиха́
шигырь юллары — стихотво́рные стро́ки
2) поэ́зияшигырьгә яшьләр килүе күңелле — отра́дно, что в поэ́зию идёт молодёжь
-
2 шигырь
стихотворение -
3 шигырь
Vers m.; Gedicht n. -
4 шигырь
1. сущ. стихотворение 2. прил. стихотворный -
5 ак шигырь
лит. бе́лый стих, бе́лые стихи́ -
6 ике юллык шигырь
-
7 ирекле шигырь
во́льный стих -
8 кайгылы шигырь
эле́гия -
9 унберле шигырь
литер. одиннадцатисло́жная строка́ ( стих) -
10 şiğer
-
11 вирши
только мн.2) ирон. вирша, шигырь тезмәсе( бик начар шигырь турында әйтелә) -
12 стихотворный
-
13 метрика
I ж; лит. II ж -
14 стихосложение
-
15 ак
I 1. прил.1)а) бе́лый, бе́лого цве́та (снег, мел, порошок, бумага, облака); бело-ак яулык — бе́лый плато́к, плато́к бе́лого цве́та
ак чәчәкләр — бе́лые цветы́
ак канатлы — белокры́лый ( о птицах), с бе́лыми кры́льями
ак йонлы — белошёрстый; покры́тый бе́лой ше́рстью
тасманың агы да, карасы да бар — есть и бе́лая, и чёрная ле́нты
ак эт, кара эт - бары да эт прост. — (посл.) что бе́лый, что чёрный - всё еди́но пёс; что бе́лый пёс, что чёрный - все одина́ковы
б) спец. бе́лый (мёд, пешка, флаг)аклар белән уйнаучы шахм. — игра́ющий бе́лыми фигу́рами
в) бе́лый, све́тлый (лицо, кожа человека, волосы, брови и голова детей или молодых людей); седо́й, поседе́лый (волосы, брови, голова старого человека); в сочет. бело-; светло-; седо-; бе́лый, све́тлый ( чем)ак битле — белоли́цый, светлоли́цый; бе́лый (све́тлый) лицо́м
ак мыеклы — белоу́сый; светлоу́сый; седоу́сый
ак булмаса да, пакь булсын — (посл.) пусть бу́дет не све́тлым (бе́лым), но чи́стым (све́жим)
г) бе́лый, бле́дный, побеле́лый (о лице, рубце, коже, теле нездорового человека); бесцве́тный; в сочет. бледно-; бело-ак маңгайлы — белоло́бый, бледноло́бый
ак чырайлы — бледноли́цый, белоли́цый
ак яңаклы — бледноко́жий; белощёкий
2) см. ак тәнле3) чи́стый, незагрязнённый4) перен. све́тлый, ра́дужный (о мечте, думах, намерении, пожелании, перспективе, жизни, днях)5) ист.а) бе́лый, белогварде́йский (офицер, десант, террор); в сочет. бело-ак армия — бе́лая а́рмия
б) в знач. сущ. аклар бе́лые, белогварде́йцы, беляки́ || белогварде́йский2. сущ.1) бе́лое, све́тлое; бе́лая (све́тлая) мате́рия (ткань)акка төрү — заверну́ть в бе́лое (бе́лую мате́рию)
актан киенү — одева́ться в бе́лое
актан киенеп йөрү — ходи́ть в бе́лом; одева́ться в бе́лое (све́тлое)
күлмәкне актан тектерү — сшить пла́тье из бе́лой мате́рии
2) бе́лая (све́тлая, белёсая) то́чка (пятно́, поло́ска, узо́р, цвет), подпа́линаатның маңгай йонындагы ак — подпа́лина в ше́рсти на лбу у коня́
•- ак алтын- ак аракы
- ак аш
- ак аю
- ак әнис
- ак әрем
- ак багалма
- ак балчык
- ак балык
- ак башлы
- ак бәкәлле
- ак билет
- ак билетка калу
- ак билетлы
- ак битле
- ак болыт
- ак бөртек
- ак бөртекләр
- ак булып күренеп тору
- ак буяу
- ак гвардия
- ак гөмбә
- ак дельфин
- ак дулкын
- ак ипи
- ак икмәк
- ак ит
- ак ишек
- ак йогу
- ак йон
- ак йорт
- Ак йорт
- ак йөгерү
- ак йөзле
- ак каз
- ак канлылык
- ак каплан
- ак карлыган
- ак кәбестә
- ак келәт
- ак кеше
- ак корт
- ак көртлек
- ак кунык
- ак кургаш
- ак кушу
- ак куян
- ак күбек
- ак күбәләк
- ак ләкләк
- ак май
- ак мәрмәр
- ак мәтрүшкә
- ак мунча
- ак мүк
- ак он
- ак өй
- ак өрәңге
- ак сакаллы
- ак самовар
- ак сызык
- ак таш
- ак тәнле
- ак торна
- ак төк
- ак төкләр
- ак төлке
- ак төн
- ак төнбоек
- ак төс
- ак тукранбаш
- ак түшле сусар
- ак чәч
- ак чәчләр
- ак чәчле
- ак чәчәк
- ак черек
- ак чыршы
- ак чыршылык
- ак чыршы урманы
- ак шигырь
- ак эмигрант
- ак эмигрантлар
- ак як
- акка буялу••ак белән караны аермау (күрмәү, белмәү) — см. акны-караны аермау
ак (та) дими, кара (да) дими; ак димәстән, кара димәстән — ни сло́ва не говоря́, ни с того́ ни с сего́
ак җеп белән тегелгән (типчелгән, җөйләнгән) — книжн. ши́то бе́лыми ни́тками
ак күбек булган, ак күбеккә баткан (төшкән, манчылган) — весь в мы́ле ( белой пене), весь взмы́лен ( конь)
ак күмәч белән ашарлык — с хле́бом (калачо́м) мо́жно есть ( о здоровом воздухе), хоть с хле́бом ешь; нама́жь на хлеб и ешь
ак тәүбә, кара тәүбә — три́жды зарека́юсь (зарёкся); бо́льше ни-ни́
ак флаг күтәрү — поднима́ть (подня́ть, вы́кинуть, вы́бросить, вы́вести) бе́лый флаг
акны кара дию — называ́ть/назва́ть бе́лое чёрным; выдава́ть/вы́дать чёрное за бе́лое; обеля́ть/обели́ть ( что)
- ак җәймәактан ак, судан пакь — обычно ирон. а́нгел непоро́чный (букв. беле́е бе́лого и чи́ще воды́)
- ак карга
- ак кием
- ак куллы
- ак кул
- ак куллылык
- ак күмер
- ак күңелле
- ак күңел
- ак нокта
- ак палас
- ак патша
- ак сөяк
- ак сөякле
- ак сөякләр
- ак су
- ак тап
- ак тун
- ак урын
- ак чаршау
- ак чәүкә
- ак чикмән
- ак эш
- ак юл
- ак юрган
- ак яка
- ак якалы
- акка кара белән II сущ.1) бело́ккүкәй агы — яи́чный бело́к, бело́к яйца́
2) обычно агы бело́к ( глаза)күз агындагы кызыл җепсел тамырлар — кра́сные прожи́лки на белка́х глаз
3) бельмо́ ( на глазу)бер күзенә ак төшкән — у него́ бельмо́ на (одно́м) глазу́
4) разг. бе́лая (во́дка)ике шешә ак — две буты́лки бе́лой
5) мед. бе́ли (ед. нет)ак килү — появле́ние бе́лей
6) бель ( болезнь у растений)7) акка на́бело ( переписать черновики)баштан ук акка язу — писа́ть сра́зу на́бело
•- ак төшү
- акка күчерү -
16 әвәләү
перех.1) ска́тывать/ската́ть || ска́тка (шарика, хлебного мякиша)кар әвәләү — ската́ть снежо́к
2) обва́ливать/обваля́ть (в чём-л.) || валя́ниебалыкны онда әвәләү — обваля́ть ры́бу в муке́
3) лепи́ть, вылепля́ть/вы́лепить, налепи́ть, слепи́ть || ле́пкакар бабай әвәләп ясау — слепи́ть сне́жную ба́бу
әвәләп ясау дәресе — уро́к ле́пки
әвәләп ясалган — лепно́й, изгото́вленный ле́пкой
4) ска́тывать/ската́ть, сваля́тькиез итек әвәләү — ската́ть ва́ленки
5) перен.; пренебр. стря́пать/состря́пать || стряпня́шигырь кисәге әвәләп ташлау — состря́пать стишо́к
• -
17 әшгар
сущ.; уст.; см. шигырь -
18 биш
числ.; колич.1) пять, пя́теробиш көн эчендә — в тече́ние пяти́ дней
биш метр озынлыгында — длино́ю в пять ме́тров
биш тегүче — пять (пя́теро) портны́х
биш дус — пя́теро друзе́й
2) в знач. сущ.; в притяж. ф. бишебез, бишегез, бишесе пя́теро (пять) из ( кого), нас (вас, их) пя́теро; пятёркабишебез дә — (мы) все пя́теро; все пя́теро из (нас)
бишегездән дә — от всех вас пятеры́х
бишесенә дә — всем (им) пятеры́м; всем пятеры́м из них
3) в сочет. со словами на -лы, -лык: пяти-, с пятью́, из пяти́, в пятьбиш басулы — пятипо́льный ( севооборот)
биш тонналы — пятито́нный
биш тонналы машина — маши́на-пятито́нка
биш бүлмәле өй — дом из пяти́ ко́мнат
биш юллы шигырь — пятисти́шие
биш меңле отряд — пятиты́сячный отря́д
биш көнлек сәяхәт — пятидне́вное путеше́ствие
4) мат.а) пя́тьюбиш бишең (биш тапкыр бишең, биш (җирдә) бишең) - егерме биш — пя́тью пять - два́дцать пять
биш җидең (биш тапкыр (җирдә) җидең) - утыз биш — пя́тью семь - три́дцать пять
б) биштән пя́таябиш бер өлеш — пя́тая часть; одна́ пя́тая
5) в знач. сущ.; разг.а) пятёрка, пя́тый ( трамвай)бишкә утырып китик соң — пое́дем же на пятёрке
б) пять (лет, годиков)балага биш тулды инде — ребёнку уже́ испо́лнилось пять
ул биштә әзерлек группасына йөри башлады — в пять лет он на́чал ходи́ть в подготови́тельную гру́ппу
в) пять (часо́в); пя́тый (час)бишкә җыелабыз — собира́емся к пяти́ (часа́м)
биштән бишкә кадәр эшләделәр — рабо́тали с (от) пяти́ до пяти́ (часо́в);
г) бишләр о́коло пяти́ часо́в; приме́рно пять (часо́в)бишләрдә өстәл артына утырабыз — ся́дем за стол о́коло пяти́ (часо́в)
6) в знач. сущ.а) бишләре приме́рно (приблизи́тельно) пя́тое (число́)бишләреннән соңга калмый — не поздне́е приме́рно (числа́) пя́того
б) бишләрендә (приблизи́тельно) о́коло пя́того (числа́); числа́ так пя́тогов) бишесе пя́тое (число́)айның бишесе — пя́тое число́ ме́сяца
- биш ат җигүле арбабишесенә каршы — төндә в ночь на пя́тое
- биш бармак
- биш бармаклы
- биш башлы
- биш гөмбәзле
- биш иҗекле
- биш йөз метр ара
- биш йөз ел
- биш йөзлек
- биш катлы
- биш кырлы
- биш класслы
- биш тиен
- биш тапкыр
- биш яшьлек••- биш былтыр -
19 бүлек
сущ.1) см. бүлем 1)пеналдагы бүлекләр — отделе́ния пена́ла
портфельнең ике бүлеге бар — в портфе́ле два отделе́ния
2) отде́л, отделе́ние, часть, подразделе́ние, се́кция, филиа́л, се́ктор (учреждения и т. п.)больницаның хирургия бүлеге — хирурги́ческое отделе́ние больни́цы
милиция бүлеге — отделе́ние мили́ции уку-укыту бүлеге уче́бная часть
кадрлар бүлеге — отде́л ка́дров
универмагның әзер күлмәкләр бүлеге — се́кция гото́вого пла́тья в универма́ге
3) отде́л, разде́л, часть (книги, газеты, статьи, журнала и т. п.)шигырь бүлеге — разде́л стихотворе́ния
юмор һәм сатира бүлеге — отде́л сати́ры и ю́мора
мәкаләнең беренче бүлеге — пе́рвая часть статьи́
4) отде́л, разде́л, о́бласть (какой-л. науки)оптика - физиканың бер бүлеге — о́птика - оди́н из разде́лов фи́зики
5) отделе́ние, часть (концерта, театрального представления и т. п.)кичә ике бүлетән тора — ве́чер состои́т из двух отделе́ний
концертның беренче бүлегендә биюләр генә — в пе́рвой ча́сти конце́рта лишь та́нцы
6) уст. гру́ппа, разря́д, катего́рия ( обычно о людях)хатын-кызларның кайбер бүлеге — не́которая катего́рия же́нщин
элек укучылар өч бүлеккә бүленгән — ра́ньше ученики́ бы́ли разделены́ на три гру́ппы
7) воен. отделе́ниеукчылар батальоны һәм вак бүлекләр — стрелко́вый батальо́н и ме́лкие отделе́ния
• -
20 вәзен
См. также в других словарях:
шигырь — 1. Аерым стопалардан, гадәттә рифмалы юллардан торган, ритмик оешкан текст. Шул формада иҗат ителгән әдәби әсәр төре, тезмә әсәр; киресе: проза 2. Кечкенә күләмле тезмә әсәр 3. Шигърият (2) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шагыйрь — Шигырь язучы, шигърият белән шөгыльләнүче … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Зариф Башири — Башири Зариф Шарафутдинович Дата рождения: 5 мая 1888(1888 05 05) Место рождения: дер. Чутеево Кайбицкого района Татарстана Дата смерти: 21 октября 1962( … Википедия
гекзаметр — 1. Дактиль һәм хорейның аралашып килүе тәртибендәге алты буынлы шигырь төзелеше 2. Антик шигырь төзелешендәге алты буынлы дактиль … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
импровизация — ләү – 1. Тамашачылар алдында алдан әзерлексез яңа көй чыгару, яңа шигырь уку 2. Тамашачылар алдында иҗат ителгән шигырь, көй кебек сәнгать әсәре 3. күч. Нәрс. б. алдан әзерлексез оештыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ирекле — 1. Беркемгә дә буйсынмаган, үз ихтыяры белән яши торган. Ни теләсә шуны эшләргә мөмкинлеге яки хокукы булган; бәйсез 2. (Берәр эшкә) үз теләге белән тотынучы яки алынучы. и. Сугыш вакытында гаскәргә үз теләге белән язылган кеше. рәв. ИРЕКЛЕДӘН –… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кыйтга — иск. 1. Нәр. б. бер өлеше, кисәге; бүлем 2. Җир шарының бер кисәге; континент; материкның бер кисәге 3. Шигырь жанры; кыска шигырь, парча … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
силлабик — с. Сүзләрнең басымын исәпкә алмыйча, юлларындагы иҗекләр санының тигез булуына гына нигезләнгән ритмлы (шигырь тур.) , шундый төзелешле (шигырь системасы тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
цезура — 1. әд. Шигырь юлы эчендә шул шигырь үлчәме өчен мәҗбүри пауза, тыныш 2. Көйдәге пауза … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
элегия — 1. Сагыш, моң белән сугарылган лирик шигырь. Антик шигъриятьтә: билгеле бер формадагы икешәр юллап язылган теләсә нинди эчтәлекле шигырь 2. Сагыш, моң белән сугарылган вокаль яки инструменталь әсәр 3. күч. Моң, сагыш, меланхолия … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алкыш — 1. Хуплау яки котлау билгесе итеп кул чабу 2. Хуплау, ярату хисләрен белдергән аллитерацион шигырь яңа туган балага алкыш әйтү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге